So far, yet so near : Chilean drama probes contemporary social issues

Author:Bharatha Malawaraarachchi
Date: 06/09/2003
Source: Daily News

A novel drama "Paulina" based on a popular Chilean play will go on the boards at the Mayashakthi Theatre next week.

This drama directed by emerging dramatist Dharmajith Punarjeewa is based on " Death and the Maiden" by well-known dramatist Ariel Dorfman and focuses on contemporary social issues.

Dorfman's drama features the abductions, killings, political assassinations and abuses that occurred in Chile during the tenure of infamous Chilean dictator Augesto Pinochet. "His drama is woven around a middle-aged women named Paulina and discusses the numerous issues engulfing the society," Dharmajith says.

He said that drama relates well to the Sri Lankan society which is even today facing many social and cultural issues.

"Amidst peoples' continued struggle to adjust to a market driven society in an open economic system, the drama talks about the issues faced by people.

The cast includes four characters - Paulina played by Anoma Jinadari who won the Best Actress Award at the Singapore Film Festival, Anura de Silva plays Roberto and Samantha Wijesinghe plays Girardo.

"In a fast-changing and highly competitive system, the single unit called family faces all kind of clashes, difficulties and adversaries. This in turn has an impact on the society as a whole," added Dharmajith.

Dharmajith's drama underlines the theme of surviving in such a society while safeguarding the humanity. "The lack of humanity in contemporary society is a very vital factor affecting the progress of the society and this should be paid highest attention by everyone. Specially, artistes have a huge responsibility in this respect," he added.

Dharmajith's last play " Hiroshima " considered as an anti-war play was staged in 1997, followed by Yerma (an English production) in 1999. He won nine significant awards including the Best Play and Best Actor for his drama " Lihini " at the State Drama Festival in 1993.

However, Dharmajith was very critical of present-day dramatists. "There is no setback in the drama field, the setback falls on the part of those who create dramas. A dramatist should have a vision and present a creation that caters to the society." He stresses that dramatists should focus more on contemporary issues in their creations to make an impact on society.

"This is lacking in the drama circle today. We must pay more attention to issues and problems in contemporary society if we are to make dramas that appeal to the people." Dharmajith and his Mayashakthi Theatre has always taken up issues pertaining to contemporary society. "You must cater to the very same society that you are living in today," he noted.

The Sinhala translation of the drama is by Sagara Chandrasiri while music is by Schubert (Keith Anderson), choreography by Samarasiri Kandanage.

The drama will be staged at the Mayashakthi Theatre Nugegoda at 3.30 pm and 7.00 pm on September 13 and 14.

Dharmajith introduces Stanislavski’s lessons

Date: 12 /04/2009
Source: The Sunday Times

Playwright and actor Dharmajith Punarjeewa’s latest book ‘Stanislavski-Nalu Kala Shilpa’, a handbook for those interested in acting was released recently.

Having released and reprinted his maiden book ‘Rupanavedaya’, Dharmajith’s second book under a related theme is a collection of 169 short chapters based on statements made by world renowned Russian stage director Konstantin Stanislavski.

The chapters provide important hints on acting in stage, cinema and many other areas related to acting.

Presented in short and simple style, the book will also be of assistance to students who study theatre and drama and researchers in addition to those who yearn to learn the art of acting in depth.

Published by Mayashakthi Ranga Shilpa Shalikawa the book is priced at Rs. 1000. Dharmajith started his theatrical production with ‘Kalaya’ (Time) in 1992 and went on to make fourteen stage plays, some of which were award winners.

The English production of ‘Sinhabahu’ based on Professor Ediriweera Sarachchandra’s legendary play under the same title was his last direction.

Punarjeewa on Rupana Vedaya

Author: Risidra Mendis
Date:27/06/2004
Source: The Sunday Leader

To some being an actor means money, prestige and recognition, to others it is a special art that needs to be practiced, mastered and taken to greater heights in the film world.

Dharmajith Punarjeewa like many others too wanted to be an actor. However, when he tried to find a school, to learn this art, he found that none existed. His attempt at trying to locate a book shop that could sell him a book on the art of acting failed miserably. It was at this point that Punarjeewa was struck with the idea that he should take the initiative to write a book on acting, especially for those amateurs who would like to read, learn and master the correct method of acting.

This was the result of his book Rupana Vedaya and today that is one of the most important books sought by prominent and amateur film actors and actresses in the country.

Speaking to The Sunday Leader, Punarjeewa said he was initially sad when he saw the standard of the hundreds of teledramas aired on television. "If you were to switch on the TV channel and continue to watch even five teledramas for a day, you would realise that the characters in all these teledramas are basically acting a similar role. But for the audience who doesn't understand what acting is all about, watching a teledrama is a form of entertainment," said Punarjeewa.

For many amateur actors and actresses, earning money rather than trying to improve their knowledge of acting has become important today. "These actors and actresses prefer to live a comfortable life with the money they earn from teledramas rather than concentrate on winning an award," explained Punarjeewa.

According to Punarjeewa, in the US the sole aim of famous filmstars is to concentrate on winning an Oscar and bring up the standard of the film industry .

"I wanted to be an actor but I felt that I should first study and understand the art of acting before I really get involved in the practicals," explained Punarjeewa.

According to Punarjeewa, from his experience and research while gathering information for his book he has learnt that the best method for acting is the realistic form. The Sinhala theatre and cinema have completed 50 years. But what have the prominent film artistes done to uplift the standards of this important industry," says Punarjeewa.

Rupana Vedaya is probably the only option left to uplift a dying film and teledrama industry. Punarjeewa's book deals with Konstantin Stanislavski's acting method. "This is the method used by popular film stars in the States. In Rupana Vedaya I have taken examples from Sinhala films and explained what an amateur needs to know when starting on a career in acting. An amateur can then watch the film and understand what I am trying to say," added Punarjeewa.

In Rupana Vedaya, Punarjeewa talks of the acting methods of Swarna Mallawarachchi, Anoja Weerasinghe, Malini Fonseka, Joe Abeywickrema, Vijaya Kumaratunga, Ravindra Randeniya and Gamini Fonseka. Part of the book also explains acting methods of prominent international film stars and directors like Marlon Brando, Sir Laurence Oliver, Robert De Niro, Al Pacino, Elizabeth Taylor and Sophia Lauren.

According to Punarjeewa, Brando was one of the first actors to adopt Stanislavski's acting method and is today one of the most famous and successful actors in the world.

The launch of Rupana Vedaya on May 29 has had a good response with the first copy being bought by Ravindra Randeniya

Anoma Janadari plays Paulina in Death and the maiden

Author: FMM
Date:21/12/2003
Source: Sunday Observer

"But do you want to know the truth, the real, real truth?" the Doctor asks. Paulina listening from the bedroom gasps when she hears him, his voice, his laugh (he snorts when he laughs) and "the real, real truth". She finds other things, like his smell, the fact that he likes to quote Nietzsche "I think it was Nietzsche..." and that he has a tape of Schubert's Death and the Maiden in his car. The music which "The Doctor" played during the torture and rape...

This is an excerpt from "Paulina" the Sinhala version of Ariel Dorfman's play "Death and the Maiden", which will be out at the Bishop's College Auditorium on the 28th December, at 6.30 pm.

Translated by Sagara Chandrasiri, presented by the Maya Shakthi Theatre Foundation, the play will star Best Actress in the Singapore International Film Festival for her role in "Flying With One Wing"-Anoma Janadari as Paulina, Dharmajith Punarjeewa as Girardo, Anura de Silva as Dr. Roberto and Janakie Edirisinghe as Paulina's Mind. Directed by Dharmajith Punarjeewa to the background music of Schubert who indirectly plays a big part in the play, it is a political and psychological complex battle of wills amongst three characters in post revolutionary Chile after the rule of Dictator Augusto Pinchet.

The trio in question is made up of Paulina, her husband Gerardo and Dr.Roberto-a seemingly friendly stranger who provided Gerardo with a ride home after a car breakdown.

The trouble begins when Paulina claims to recognize Roberto's voice, and accuses him of being the unseen doctor who had subjected her to horrific torture during her days as a prisoner of the country's former government. Roberto flabbergasted, denies any knowledge of such events, but Paulina is determined to have her revenge. The uncertain Gerardo finds himself caught in the middle, forced to decide if his wife is telling the truth or reacting irrationally due to her past trauma.

The confrontation and shifts in power between the three inevitably raises issues of justice and revenge, especially in relationship to the punishment of war criminals.

Limited cast

The setting is bare. Just a sofa, a chair and a table. The play focuses primarily on the acting, which too has a limited cast of just four characters, Dorfman's three and the additional character of Paulina's Mind, which further depicts her inner turmoil.

It is a play about betrayal and terror. Justice and Vengeance. It is about women. Their daily suffering and torment as a result of emotionally lifetime scars undergone through war crimes of torture, rape and medical experimentations. It is a daily haunting of their past which makes it difficult for them to come to terms with their present life, their memory and their identity.

Anoma's performance as Paulina is powerful, tender, angry and painful. The torture she goes through, the brief feelings of doubt, and then the dawning that this is the man she wants. At least that's what she believes. She's torn between justice and vengeance, but most of all she wants the Truth. She wants redemption for what she has suffered, and wants to know Why?

Janakie who plays Paulina's Mind, brings about these multitude of emotions, with violence and passion. Her movements depending on Paulina's quick shifting moods, change from quick rapid movements to slow, almost statue like stillness. Paulina's rape and torture is brought about in a frenzy like dance. Her confusion, hurt and pain, in a more tender, gentle grace. Janakie and Anoma intermingle their roles, with a chemistry which makes the mind and body one, coordinating and combining the physical and emotional pain.

Girardo, Paulina's husband, played by director Dharmajith Punarjeewa is a character with an uncertain conscience. He is the play's voice of sanity. Formerly a student opposition leader, he is now a famous lawyer, appointed by the newly elected president to head up a committee investigating the military human rights abuses.

The final character, the "good" Doctor Roberto is a tantalizing mix of innocence and malice. Anura de Silva speaking of his role, says "Roberto was a good man who turned evil due to succumbing to the temptation his environment offered him".

"Paulina" is a battle between our thirst for revenge and the voice of conscience that call us to a higher form of justice. In the end, we're meant to see that, yes, brutality begets brutality, and to victimize our victimizers is to sink to their level.

Drama and dance her forte - Janaki Edirisinghe Hill

Author: Lakmal Welabada
Date: 09/04/2006
Source: Sunday Observer

"I have two pastimes; drama and charity,"says Janaki Edirisinghe Hill. She can be introduced as a dancer, dramatist, social worker and one of the best production managers in many fields. More than anything else she is a lover of children. Although she is yet to be a mother, 'aunty Janaki' is adored by many little ones and teens.

Janaki's first appearance on stage was for an uninvited performance when she was about five or six years old.

"Once there was a 'Devaduta Perehera' in our village, Arakawila, Ingiriya. Many dance items took place from time to time, and in the evening, some little girls performed a beautiful 'Pahatharata' dance on stage. When I heard the 'Pahatharata' drum beat I couldn't resist, and somehow got on to the stage and started dancing with them. I was smoothly carried away and handed over to my mother," she giggles.

Janaki's mother was astonished about her youngest and the naughtiest among her nine children. She registered her Tom boy to 'Ruhunu Kala Kavaya' to learn 'Pahatharata' dancing under the renowned dancer Kalinga Obeywanse. Later Janaki mastered her dancing talent under Sedaraman Gurunnanse of Handapangoda. "I still cannot resist the 'Pahatharata' drum beat. My pulse begins to race and my limbs begins to shake as if I have had an electric shock," she laughs.

Janaki comes from a middle class village family. Her father was an ex-army man. The boys took after the father while the girls towed an academical line. But, after passing the O/Ls with flying colours, Janaki took a break from her studies and she made a change.

In 1993, in commemoration of the late celebrated dramatist Dhamma Jagoda, his wife Manel Jagoda and Dharmajith Punarjeewa founded the 'Maayashakthi Foundation'. Janaki joined with them and became one of the 150 drama enthusiasts of the troupe. The drama foundation was an university of life for the village girl.

At one moment she was on the stage rehearsing her dialogues, the next moment she would be designing costumes. And followed it up with drama production and then even cooked a meal for the drama group.

She sold tickets for a drama show while running to the Cultural Ministry to get some approval or to get an advertisement or sponsorship for it. 'Lihini', 'Piriven Piyuma', 'Hiroshima', 'Yerma' and 'Paulina' were the dramas she took part while being with 'Maayashakthi'

Janaki became a freelance journalist when she began contributing to 'Kasaaya', the paper for visual and performing arts issued by 'Maayashakthi'. " 'Kasaaya' was sold on the road by hand by us (the whole group) all over the island. It was really interesting. We gained so much of experience by moving and conversing with people right from the top to the other extreme.

Among many memorable incidents, the most impressive and monumental happening in Janaki's life was, the random meeting she had with Peter Hill, the Chief Executive Officer of the Sri Lankan Airlines who later became her life time partner.

Janaki has been a sports lover too. Netball and high jump were her favourite school day sports. She even won the all island second place for high jump. The days have passed so soon changing her destiny.

She is still a Tom boy! Her active and energetic spirit seems to increase day by day. Yesterday's village girl is today skiing on snow hills at winter sports clubs in France with her husband. Golf is among her other favourite sports.

Janaki did a short drama course in Greek Theatre in Cypress, and had a month's training at the Ballet Dancing School of London. After her hectic schedule with 'Maayashakthi' for twelve years, Janaki has decided to take a brief break.

Her exposure to theatre enabled her to make her first production, 'Expression of Life 2003', a blend of dancing modes of 'Pahatharata' and ballet at the Little Theatre, Borella last year. Her second production will be a play 'Devlova giya Mal Kekulu' with the children of the Noguchi Boys Orphanage at Pepiliyana where she does some charity work as the dancing and drama instructress. "They love me and I adore them. Understanding the mind of a child is a hard yet a simple task.

There are many heart rendering and anguished stories affiliated to the lives of these children. My play is based on a few true stories of theirs. It's hard to believe that this world is so cruel. Parents should be blamed for their idiotic decisions and crude negligence which lead their innocent children to hell," says Janaki who has been a foster mother nursing the orphans with love and care.

Janaki begins her daily routine after meditating a few minutes in the morning. She loves to listen to soft meditative music any time of the day. Reading books on arts is her leisure. Producing a documentary or a short film on child psychology is one of her dreams. Publishing a collection of short stories she has written and producing another musical dancing show next year are also among her hopes.

And social service is the favourite pastime of both Mr. and Mrs. Hill. Simplicity is their faith.

"Take care of your children. Make this world a fearless and beautiful place for the little ones to grow up happily," pleaded Janaki when concluding.

නොමැරෙන එක ම කලා මාධ්‍යය නාට්‍ය කලාවයි - ධර්මජිත් පුනර්ජීව

Author: ටානියා මෝසස්
Date: 13/06/2010
Source: Silumina

ධර්මජිත් පුනර්ජීව රැඩිකල්වාදී නාට්‍ය වේදියෙක් වගේම ලේඛකයෙක්. ‘ලිහිණි’, ‘ගාන්ධි’ සහ ‘සිංහබාහු’ වැනි ස්වතන්ත්‍ර, අනුවර්තන සහ පරිවර්තන නාට්‍ය හරහා විටෙක ඔහු සිංහල ප්‍රේක්ෂකයාටත්, විටෙක ඉංග්‍රීසි ප්‍රේක්ෂකයාටත් ආමන්ත්‍රණය කරයි.

ඔහු නිර්මාණය කළ දාරියෝ ෆෝ ගේ ’Abducting Diana’ නවතම වේදිකා නාට්‍යයි. මේ කතා බහ ඒ වෙනුවෙනි.

ඔබගේ නව නිර්මාණයක් පසුගිය දිනවල එළිදැක්වුණා.

’දාරියෝ ෆෝ’ ගේ ’Abducting Diana’ නාට්‍යය වේදිකාගත වුණා.

මෙවැනි නාට්‍යයක් නිර්මාණය කිරීමට සිතුණේ ඇයි?

මෙහි තේමාව වුණේ ‘මාධ්‍යය’, මාධ්‍යය සතු වගකීම. මෙම කතා වස්තුව අපේ රටේ මාධ්‍ය කලාවට සම්බන්ධයි. රටක නිවැරැදි තොරතුරු හෙළි කිරීම මාධ්‍ය සතු වගකීමක්. ඔවුන් විනිවිද භාවයකින් කටයුතු කළ යුතුයි.

මේ පණිවුඩයයි මා ප්‍රේක්ෂකයාට දීමට බලාපොරොත්තු වුණේ. දාරියෝ ෆෝ තවමත් ජීවතුන් අතර සිටින කලාකරුවෙක්. ඉතින් මෙම නාට්‍ය නිර්මාණයේදී මට සැලකිලිමත් වීමට සිදුවුණා.

නාට්‍යයට ලැබුණු ප්‍රතිචාර කොහොමද?

ඒ පිළිබඳ මගේ කනගාටුවක් තියෙන්නේ. මේ නාට්‍ය අසාර්ථකයි. එයට මූලික හේතුව වුණේ නාට්‍යයට සම්බන්ධ වුණු නළු නිළියන් ඔවුන්ගේ වගකීම හරියාකාරව තේරුම් ගෙන නෑ.

ඔවුන් මෙයට සාධාරණයක් ඉෂ්ට කළේ නෑ. මට අවශ්‍ය වුණේ මෙම නාට්‍යයෙන් ගැඹුරු අර්ථකථනයක් දීමටයි. එහෙත් නළු නිළියන් එය තේරුම්ගන්නේ නෑ. මම ඒ දේ ප්‍රසිද්ධියේම ප්‍රකාශ කරනවා.

‘Abducting Diana’ නැවත වේදිකාගත කිරීමට ඔබ බලාපොරොත්තු වෙනවාද?

ඔව්. වෙනත් රංගන ශිල්පීන් සම්බන්ධ කරගෙන ඉදිරියේදී වේදිකාගත කරනවා.

ඔබගේ අනික් නිර්මාණ පිළිබඳත් දැනගන්න කැමැතියි?

නිර්මාණ 15 පමණ මා අතින් බිහිවී තිබෙනවා. මේ අතරින් ‘සිංහබාහු’ වේදිකා නාට්‍යය පිළිබඳ කතා කළ යුතුමයි. ‘සිංහබාහු’ ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් වේදිකා ගත කෙරුණා. යම් යම් බාධක ආවත් ඉතාමත් සාර්ථක ලෙස එය පේ‍්‍රක්ෂකයන් අතරට ගියා.

‘සිංහබාහු’ නිර්මාණය කිරීමේදී ලලිතා සරච්චන්ද්‍ර මහත්මිය මෙයට විරුද්ධව අධිකරණයට පවා ගියා. නමුත් එහිදී ඇගේ ඉල්ලීම ප්‍රතික්ෂේප වුණා. ගැටුම් නිරාකරණ කමිටුව මඟින් තවමත් මෙය විභාග වෙනවා.

’සිංහබාහු’ නාට්‍යයට ලැබුණු ප්‍රතිචාර කොහොමද?

අති සාර්ථකයි. සාර්ථකත්වය දරාගන්න බැරි තරමටම එය සාර්ථක වුණා. මා ප්‍රේක්ෂකයාගෙන් බලාපොරොත්තු වන්නේ මෙම නාට්‍ය නැරඹීමේදී අප තුළ තිබෙන සිංහල සංස්කෘතික බැමි ඉවත් කොටගෙන නරඹන ලෙසයි.

සිංහබාහු’ නාට්‍යයෙන්

’සිංහබාහු’ යනු අප රටේ බිහිවුණු සම්භාව්‍ය ගණයේ නාට්‍ය නිර්මාණයක්. මෙවැනි නිර්මාණයක් වෙනත් භාෂාවකින් කරළියට ගෙන ඒම අභියෝගයක් නේද?

ඔව්. ‘සිංහබාහු’ කියන්නේ සිංහලයාගේ ප්‍රභවය ගැන කියැවෙන නිර්මාණයන්. වසර 50 පුරා ලාංකේය ප්‍රේක්ෂකයන් අතර ප්‍රචලිතයි. එහෙත් මට අවශ්‍ය වුණේ ඉංග්‍රීසි මාධ්‍යයෙන් සිංහලයාගේ අනන්‍යතාව ජාත්‍යන්තරයට ගෙනයෑමයි. මෙහිදී මුල් කෘතියට හානියක් නොවන පරිදි එහි ගුණය රැකගෙන නව ආරයකින් නිර්මාණය කිරීම විශාල අභියෝගයක්.

මෙහිදී මට විශාල කැපකිරීමක් කිරීමට සිදු වුණා. නිදසුනක් ලෙස ‘සිංහබාහු’ නාට්‍යයේ ගීත 84 අඩංගු වෙනවා. මා ඒ සියල්ලම නව ස්වර මණ්ඩලවලට අනුව නිර්මාණය කළා. එය සරල දෙයක් නෙමෙයි.

ඔබ නාට්‍ය පොත් කිහිපයක්ම එළිදක්වා තිබෙනවා නේද?

ඔව්. මේ වනවිට පොත් තුනහතරක් මා අතින් ලියැවී තිබෙනවා. මේ කෘති සියල්ලම ලියැවී තිබෙන්නේ රංග කලාව මූලික කරගෙනයි. ලංකාවේ රංගන ශිල්පීන් බොහෝ දෙනෙක් මේ ක්‍ෂේත්‍රයේ නියැලී ඉන්නේ ඒ පිළිබඳ නිසි අවබෝධයක් නොමැතිවයි. ඉතින් ‘නළු කලා ශිල්ප’, ‘රූපණවේදය’ වැනි ග්‍රන්ථ තුළින් මට හැකි වී තිබෙනවා යම් තාක් දුරට හෝ ඔවුන්ට අවබෝධයක් ලබාදීමට.

එය මට සතුටක්. මේ අතරතුර දැන් මට අවස්ථාවක් ලැබී තිබෙනවා. අපේ ‘සිනමා සක්විති’ ගාමිණී ෆොන්සේකාගේ රඟපෑම පිළිබඳව දක්වපු අදහස් අළලා ග්‍රන්ථයක් එළිදැක්වීමට. මේ වන විට ගාමිණී ෆොන්සේකා පදනමෙන් එයට අවසරය ලැබී තිබෙනවා.

ලංකාවේ නාට්‍ය කලාව පිළිබඳ ඔබ දරන මතය දැනගන්නට කැමැතියි?

නොමැරෙන එකම සජීවී කලා මාධ්‍යය, ‘නාට්‍ය කලාව‘ ලෙසයි මම දකින්නේ. නාට්‍ය කලාවට අද බොහෝ විට තරුණ පරපුරේ ජවසම්පන්න දායකත්වයක් ලැබෙනවා. එහෙත් ඔවුන් එහි නියැලෙන්නේ මුදල් බලාපොරොත්තුවකින් නම් නෙමෙයි.

මෙහිදී මා විශේෂයෙන් සඳහන් කළ යුතු දෙයක් තිබෙනවා. නාට්‍ය අනු මණ්ඩලයේ සභාපති පැට්‍රික් රත්නායක විසින් ‘ජාතික නාට්‍ය උළෙල’ සම්බන්ධයෙන් ව්‍යවස්ථාවක් මේ වන විට එළිදක්වා තිබෙනවා.

මෙම ව්‍යවස්ථාවට අනුව යම් නාට්‍යයක් හොඳම නාට්‍යයට නිර්දේශ වීමට නම් එය ස්වතන්ත්‍ර නිර්මාණයක් විය යුතුයි. ඔවුන්ගේ මෙම ප්‍රකාශය සුබවාදී නාට්‍ය කලාවට කෙරෙන අසාධාරණයක්.

එවැනි ස්වතන්ත්‍ර නිර්මාණ බිහි කළ නාට්‍ය ශිල්පීන් ලංකාවේ සිටින්නේ ඉතා අතළොස්සයි. කේ.බී.හේරත් ඒ අතර වෙනවා. මගේ හැඟීම නම් ඔහු වුණත් මෙම ප්‍රතිපත්තියට අකැමැති වේවි.

නාට්‍ය නිෂ්පාදනයත් පිටපතත් අතර දැවැන්ත පරතරයක් තිබෙනවා. අපි බලන්න ඕනේ නිර්මාණශීලී කුසලතාවයයි; පිටපත නොවේ. මා කාරුණිකව සභාපතිතුමාගෙන් ඉල්ලා සිටින්නේ තව දුරටත් මේ වගන්තිය පිළිබඳ හිතා බලන ලෙසයි.

ඔබගේ ඉදිරි වැඩ කටයුතු පිළිබඳත් සඳහන් කළහොත්?

මෙහිදී නාට්‍ය හා රංග කලාව වෙනුවෙන් මම අදහසක් ඉදිරිපත් කරන්න කැමැතියි. රංග කලාව කියන්නේ ශීඝ්‍රයෙන් දියුණු වෙමින් පවතින ක්‍ෂේත්‍රයක් හැටියට මේ කලාවට ජාතික ප්‍රතිපත්තියක් තිබිය යුතුයි යන්නයි.

ඔබ ඇයි සිනමාව වගේ ක්ෂේත්‍රයකට නොපිවිසෙන්නේ?

මම චිත්‍රපටයක් අධ්‍යක්ෂණය කරනවා. එහි නම ‘තිළිණි’. මෙය නිෂ්පාදනය කරන්නේ ‘ශිරාන් ටෙලිසිනේ’ අධිපති මාක් ප්‍රනාන්දු. මේ දිනවල එම චිත්‍රපටයේ පූර්ව නිෂ්පාදන කටයුතුවල නිරතව සිටිනවා.

වේදිකාවේ අභියෝගයක් ආපු හැම වෙලාවෙම මට මැවී පෙනුණෙ අම්මාගේ දිරිගන්වන මුහුණයි - ප්‍රවීණ රංග ශිල්පී ශි‍්‍රයන්ත මෙන්ඩිස්

Author: උපාලි සමරසිංහ
Date: 13/06/2010
Source: Silumina

ටෙලි නාට්‍ය කලා මාධ්‍යයක් නොවේ යැයි ඩී.බී. නිහාල්සිංහ වරක් කීවේය. අපේ රටේ ඇත්තේ ටෙලි නාට්‍ය නොව ටෙලි ෆිල්ම් යැයි කේ.ඒ. ඩබ්ලිව්. පෙරේරා ද කීවා මතකය. සරච්චන්ද්‍රයන් කීවේ මේ රටේ ඇත්තේ ටෙලි නාට්‍යය නොව සෝප් ඔපෙරා පමණක් බවය. කොහොම නමුත් රූපවාහිනියෙන් තරු බිහි විය නොහැකි බව විචාරක මතයයි. එනමුත් සිනමා සක්විති ගාමිණි ෆොන්සේකා සමඟ දොස්තර අනිල් සමරනායක කළ පිළිසඳරකින් විරචිත ‘ගාමිණි’ නම් කෘතියේ 260 පිටුවේ ඒ තරු සංකල්පය රූපවාහිනියෙන් ඇතැම් තැනක මතුවී ඇති බව ගාමිණි ෆොන්සේකා කියයි. ඒ එක් නළුවකු ගැන සඳහන් කරමිනි. මේ නළුවා අන් කවරකුවත් නොව ශි‍්‍රයන්ත මෙන්ඩිස්ය.

වේදිකාවේ පුහුණුවක් තිබුණද ශි‍්‍රයන්ත ප්‍රේක්‍ෂකයන් අතර ආකර්ෂණ වූයේ ධම්ම ජාගොඩගේ “පළඟු මැණිකේ” ටෙලි වෘත්තාන්තයේ ‘පට්’ ‘පට්’ ගා සම්තිං සෙවු තරුණයා ලෙසිනි. එදා මෙදා තුර සිනමාවේ, ටෙලිනාට්‍යයේ, වේදිකාවේ දිදුළ රංගන රැසක් පණ පෙවූ ශි‍්‍රයන්ත “පැන්ස දෙකේ හංසයා”, “වර්ණ” හා “පාදඩ අසපුව“ යන වේදිකා නාට්‍ය නිෂ්පාදනය කළේය. තමන්ගේ හඬ පෞරුෂය මතු නොව රංග පෞරුෂය මතු වූයේ ගුරුවරියක වන මවගේ මඟ පෙන්වීම නිසා යැයි හෙතෙම කියයි. අද වුවද අම්මාගේ දිරි ගැන්වීමේ මුහුණ හා ආශිර්වාදය ඕනෑම අභියෝගයක් බිඳ හෙළන්නට තමා ලැබූ මහරු දායාදයකැයි ශි‍්‍රයන්ත කීවේය. ඒ දයාබර මෑණියන් පිළිබඳ ශි‍්‍රයන්ත කියූ දේ මම ඔබට ලියන්නට වෙහෙසෙමි.

මගේ අම්මා එලියාදුර කරලැයින් සොයිසා. දකුණු පළාතෙ කෙනෙක්. විවාහයෙන් පස්සෙ පියා සමඟ රාගමට ඇවිත් තියෙන්නෙ. වෘත්තියෙන් ගුරුවරියක්. පියා වරායේ විධායක නිලධාරියෙක් ලෙස වැඩ කළා. හිද්දාදුර ලාසරස් මෙන්ඩිස්. මං තමයි පවුලෙ වැඩිමලා. අජිත් මෙන්ඩිස් හා මැණික් මෙන්ඩිස් නමින් සහෝදරයෙක් හා සහෝදරියක් ඉන්නවා. මං ඉපදිලා තියෙන්නෙ රාගම පොඩි වී කුඹුර ගමේ අපේ තාත්තගෙ මහගෙදර. පොල්අතු සෙවිලි කළ ලොකු ගෙදරක් බව මතකයි. වල්බිලින්ගහවත්ත ඉඩම කියන්නෙ ඒකට. ඇළ දොළ වේලි බැත කෙත කුඹුර, නිල්ගොයම, බණ්ඩි කරල්, දණ්ඩි පැටව්, ගහකොළ සතා සීපාවා එක්ක තිබුණු මේ සුන්දර බිම්කඩ ගැමි සුවඳ උරා ගත් තැනක්. ඒ ගැමි සුවඳ අම්මගෙ තුරුල්ලෙ ඉඳන් මා ලබලා තියෙන්නෙ.

මා හිතන්නෙ මගෙ නිර්මාණකරණයේ මුල් අත් පොත පොඩි වී කුඹුරෙ ඒ ගෙදර ලැබූ අත්දැකීමයි. ඊළඟට තාත්තා හදපු අලුත් ගෙදරකට අපි ගියා. රාගම රම්පිටියෙ. මේ ඉඩම අක්කර බාගයක් විතර ඇති. කාමර දෙකක් හදාගෙන අපේ පුංචි පවුල මහගෙදරින් එහෙම යනකොට පුංචි අම්මාත් (විවියන් සොයිසා) අපිත් එක්ක ආවා. සීයත් අපිත් එක්කම ආවා. පවුලේ රැකියාවක් කළ එකම ගැහැනිය අපෙ අම්මා නිසාත් තාත්තා විධායක මට්ටමේ රැකියාවක් කළ නිසාත් ඒ අයත් අපිත් එක්කම හිටියා. මගේ පුංචිම කාලේ ජීවිතය සුරක්‍ෂිත බව, බෙදාහදා ගැනීම වගේ දේවල් මේ කණ්ඩායමෙන් ම සිදුවුණා කියලා හිතෙනවා. අපේ අම්මා ප්‍රායෝගික ගැමි නුවණින් ඉතා පොහොසත්. ගුරුවරියක් හැටියටත් සේවය කළ නිසා බොහෝ දේ දන්නවා.

ඇය නිතරම මට යමක් කියා දුන්නේ කතන්දරයක් මාර්ගයෙන්. අනාදිමත් කාලයක ඉඳන් කතන්දර අහලා පුරුදු සිංහල ජනතාව අතරේ ඇය බොහෝ දේ දරුවන්ට පුරුදු කළේ අතීත සංස්කෘතියට වන්දනා කරමින්. දුටුගැමුණු කුමාරයාගේ කතාව, ගෝඨයිම්බර, සුරනිමල යෝධයන් ගැන ඇය කියා දුන්නා. උදේටත් හවසටත් මට තුරුලු වන අම්මාගේ ඒ සුවඳ මගේ් ජීවිතය එකලු කළා. සෞන්දර්යය පිළිබඳ මුල් පාඩම මා උගත්තේ සීයාගෙන්. බූරු ඇඳක ඇලවී සීයා කියන කවි ස්තෝත්‍ර අසමින් මා කාලය ගත කළා. ඇය සංගීත ගුරුවරියක්. ඉතාම මිහිරියාවෙන් කවි ගී ගැයීමට දක්‍ෂයි. ඇය උදේට ගියාම සවස ආයිත් ගෙදර එනකම් මං හිටියෙ පුංචි අම්මත් එක්ක. හවසට එනකොට ඇය අතේ මා වෙනුවෙන් මොනවා හරි තියෙනවා. අඩුම තරමේ ටොෆි දෙකක් හරි.

මෙහෙම ඇවිත් ඇය මටත් බත් කටක් කවලා ආදරයෙන් ඔළුව අතගාලා කියපු කතාවක් මට අද වගේ ම මතකයි. “පුතේ, උඹ ඉපදෙන්න ඉන්න කාලෙ මං වයලීනය වයමින් බඩ අත ගෑවා. ඒ උඹ කවරදා හරි සෞන්දර්යවාදියෙක් වෙනවා කියලා හිතුණු නිසයි. හැබැයි දරුවො මොලේ වැඩිලා ලොකු මිනිහෙක් වෙලා වැඩක් නෑ. ලොකු මිනිහෙක් නොවෙයි හොඳ මිනිහෙක් වෙයන්.” මා හිතන්නෙ අම්මගෙ ඒ ප්‍රාර්ථනාව අද සඵල වුණා. අපේ පවුලෙ කිසිම කෙනෙක් කලාවට සම්බන්ධ නෑ. පළමු කලාකරුවා බිහිවන්නෙ මෙතැනින්.

සංගීත ගුරුවරියක් හැටියට කලාකාමී පැත්තට නැඹුරුව ඉන්න අම්මා කලාවේ වෙනස් අවශේෂාංග මගෙන් බලාපොරොත්තු වුණා කියලා හිතෙනවා. අම්මා රාගම නාගොඩ මහා විද්‍යාලයයෙ තමයි ඒ කාලෙ උගැන්නුවෙ. අනෙක් ළමයි ස්කෝලෙ යනකොට මාත් ස්කෝලෙ ගියා. ඒ “සොයිසා ටීචර්ගෙ පුතා” නිසා. අම්මා උගන්වන පංතිය පැත්තකින් මාවත් තියා ගන්නවා. පෙර පාසලට පසුව ඇතුළු කළා. මට මතකයි පෙර පාසලේ වාර්ෂික ප්‍රසංගය දවසෙ අනෙක් ටීචර්ලා කියනවා සොයිසා ටීචර්ගෙ පුතාට තමයි අර කෑල්ල දෙන්න ඕනැ කියලා. මටත් තරමක තුෂ්නිම්භූතයක්. මගේ ජීවිතයේ පළමුවැනි සෞන්දර්යාත්මක අත්දැකීම ඒ විදියට මුණ ගැසේවි කියලා මාත් අම්මවත් හිතුවෙ නෑ. මට සරමකුයි බැනියමකුයි ඇන්ඳූවා. දැන් පුහුණු කරනවා. පද හතරක් තියෙනවා කියනවා වගේ කට හොලවන්න. ශබ්ද විකාශනයෙන් තැටිය වාදනය වෙනවා. මෙන්න පද හතර...

සරම අඳිමු - පොරව ගනිමු - ගසක් කපමු - ගස පෙරළමු

දැන් නම් ගහක් කපන එක නෙමේ කරන්නෙ. වවන එක. ඒ කාලෙ ගස් වැඩියෙන් තියෙන්න ඇති. (පිළිසඳර අතරතුර ඔහු ශබ්දනගා සිනාසෙයි.) දැන් ඔන්න ප්‍රසංගය පටන් ගත්තා. අම්මා මාව වේදිකාවට උස්සලා තියලා මුහුණ සිම්බා. ඒ උණුහුම මගේ දහිරිය වැඩි කළා. දැන් සින්දුව වාදනය වේගෙන එනකොට මං අම්මගෙ මුහුණ බැලුවා. ඇය ඉදිරිපෙළ ආසනයක ආසාවෙන් බලා හිටියා. දැන් මුල් කෑල්ල සරම අඳින බව අභිනයෙන් පෙන්නුවා. පොරවත් අතට ගත්තා. පොරවෙ තලේට තිබුණෙ කාඩ්බෝඩ් තලයක්.

ගසක් කපමු කියපු ගමන් හදලා තිබුණ ගහට ගැහුවා. මෙන්න තලේ ගැලවිලා වැටුණ. තවත් ටිකක් යනකොට සරමත් ගැලවුණා. මට කඳුළු ආවා. මං සරම අතින් අල්ලගෙන ප්‍රේක්‍ෂාගාරය දිහා බැලුවා. අම්මා සැලුණෙ නෑ. ඈ අතින් සන් කළේ ඉතිරි ටිකත් ඔහොමම කරන්න කියලයි. මට පණ ආවා. ඇසින් වැටෙන්න ගිය කඳුළු ආයිත් ඇසටම ගිලුණා. මං ඉතිරි ටිකත් අත්පොලසන් නද මැද්දෙම කළා. අම්මා දුවගෙන ඇවිත් වේදිකාවට නැඟලා මගේ ඔළුව අත ගෑවා. අදත් මා වේදිකාවට නඟිනකොට කකුල් වෙවුලන්නෙ නෑ. කිසිම දවසක අඬන්නෙත් නෑ. ඒ වගේ අභියෝගාත්මක රංගනයක් කරන හැම වෙලාවෙම අපහසුවක් දැනෙනකොට මට අම්මාගේ ධෛර්යවත් මුහුණ මැවිලා පෙනෙනවා. ඒ නිසා අම්මා මගේ වේදිකාව ජය ටැඹ පාදා දුන්නී කියන්න කැමැතියි.

අපි පුංචි කාලෙ (බනිස්) දවල් ආහාරයට රජයෙන් බෙදා දුන්නා. මේ බනිස් වැලත් එකටම මූට්ටු වෙලයි තියෙන්නෙ. විවේක කාලයට ඉස්සෙල්ලා බනිස් ගෙඩියේ උඩ කෑල්ලයි යට කෑල්ලයි දෙකම කනවා. කොල්ලොත් එක්ක බනිස්වලින් ගහ ගන්නවා. ඉතින්! ළමයි විශාල ගණනකට කන්න නෑ. බනිස් කුඩුවෙලා. ඒත් මේ මොන ආකාරයේ පුංචි දඟකාරකමකට වුණත් කොල්ලො මට දඬුවම් කරන්න ආවෙ නෑ. මොකද මං සොයිසා ටීචර්ගෙ පුතානෙ.

මෙහෙම ඉන්නකොට අම්මට ඕනෑ වුණා මාව කොලීජියකට දාන්න. කඳාන ද මැනිනොද් පාසලට මා ගියෙ එහෙමයි. තාත්තා ඒකෙ ආදි ශිෂ්‍යයෙක්. කතෝලික දහම, ක්‍රීඩාව වගේ දේවල් දියුණු කළාට කලාවට මෙහි ඒ කාලෙ ඉඩක් තිබුණෙ නැති තරම්. එහි සියලු විෂය ධාරාවන් ගොඩනඟා තිබුණෙ වෛද්‍යවරුන්, ඉංජිනේරුවන්, විධායක නිලධාරින් වගෙ ක්‍ෂෙත්‍රවලට දරුවන් පුහුණු කරවන්නයි. ඒ නිසා පැටවු වදන්න ඉන්න කිරි එළදෙනක් වගේ මගේ කලාව සෞන්දර්යය ඇඟ යට රිදුම් දිදී තිබුණා. අම්මා මේක තේරුම් ගත්තා. එදා ප්‍රසංගයේදි මා කළ රංගනය ගැන පැහැදුණු අම්මා මට කිව්වා කවි ලියන්න, චිත්‍ර අඳින්න කියලා. පබිලිස් මාස්ටර් යටතේ චිත්‍ර ඇන්ඳෙ.

එදා ඔහු තුළ පැළපදියම් කවිකම මහ නළුවකු වුවත් තවමත් ඔහුගෙන් ඈත්වී නැති බව අම්මා පිළිබඳව ඔහු අකුරු කළ මේ කවියෙන් ප්‍රකට වේ.

පින්බර දිනෙක ලේ බිඳුවක සුවඳ දැනේ
ඒ ඔබගෙ ජීවය දැයි මට නොදැනේ
පින් කෙරුවා ඉපදෙන්නට මේ බවයේ
දස මස දරා දුක් වින්ඳෙ ඔබ අම්මේ

මෙහෙම ටිකක් ලොකු මහත්වෙන කොට මං ජැන්ඩියට – අඳින්නත් පුරුදු පුහුණු වුණා. අම්මත් එහෙම ඇන්ඳ කෙනෙක්. මධ්‍යම පාන්තික පවුලක් වුණත් එතරම් අගහිඟකමක් අපට තිබුණෙත් නෑ. අම්මා ඒ කාලෙ ඉගැන්නුවෙ බම්බලපිටියෙ ශුද්ධ වූ පවුලෙ කන්‍යාරාමයෙ. සියනෑ කෝරළේ කලාවට හිතැති මිනිහෙක් විදියට මං ටික ටික මෝරනවා. සේනක පෙරේරා යටතේ මා නාට්‍ය පුහුණුවීම්වලට යනකෙට ගලහිටියාව සෙන්ට්‍රල් එකේ නෙවිල් ඩයස් සුබසිංහ යටතේ ජැක්සනුත් පුහුණු වෙනවා. අපි කොලීජිකාරයො. ඒ අය මධ්‍ය විද්‍යාල කට්ටිය හැටියට වැරැදි තීරණයක අපි එදා හිටියෙ. යෞවනත්වය සපිරි කාලෙ කෙල්ලො පිරිවරාගෙන තමයි තමන්ගෙ කණ්ඩායම සමඟ ‘ජැකා’ යන්නෙ. මාත් ඉතින් ජැන්ඩියට ඇඳලා ඒ පැත්ත බලනවා. මේකට ජැක්සන් මට නමක් දාලා ‘මුවා’ කියලා. ඒකෙ තේරුම කර උස්සා බලන්නා කියන එකයි.

පාසල් කාලෙ මෙහෙම ‘සෙට්’ වුණු ආදරයක් දැකලා අම්මා මට මුකුත් කීවෙ නෑ. ඇයි පාඩම් වැඩත් හොඳයිනෙ. අම්මා ඒ ළමයාව තනියෙන් අල්ලගෙන අවවාද කරලා. ඊට පස්සෙ නොවේ අර ළමයා මගේ දිහා නිකමටවත් බැලුවෙ. මගේ කලාව පිළිබඳ අරගලය හැබෑ ලෙසම අම්මා තේරුම් ගත්තා. තාත්තා හවසට දෙකක් දාගත්තාම ලස්සනට සින්දු කීවා. හැබැයි! කවරදාවත් අපට පෙනෙන්න නම් බීවෙ නෑ. අම්මත් බැන බැන හරි ‘බයිට්’ එක පවා හදලා දුන්නා කියලා හිතෙනවා. තාත්තා සින්දු කියන නිසා ඔන්න මටත් සින්දු කියන්න අවස්ථාව ආවා. අම්මා සංගීත ගුරුවරියක් වුණාට ගෙදර කෑගහනවාට වැඩිය කැමැති වුණේ නෑනෙ. තාත්තා නිතරම කීවෙ පරම රමණී, ඔබේ ආලේ, සදාකල් සැපට මේ මූලේ, දසබලධාරී බුදු රජු පෙර කල වැනි ගීත.

අපි කතෝලික වුණාට අපි මඩු පල්ලි ගියෙ අනුරාධපුරේ අටමස්ථානෙත් වැඳගෙන. වෙසක්, නත්තල්, අවුරුදු මේ හැමදේම අපට තිබුණා. අපේ තාත්තා අම්මත් හැම ආගමකටම ජාතියකටම සමාන ගරුත්වයක් දුන්නා. ඒක නිසයි මං කලාවෙන් පිබිදුණේ.

අපේ සංදේශ කාව්‍යවල, කාව්‍යහේඛරයෙ, කවි සිළුමිණේ කොයි තරම් මධු පානෝත්සව, උයන් කෙළි තියෙනවාද? අපේ තාත්තා නිතරම කීවෙ එහෙම. ඒ නිසා අපේ ගෙදර වයලීනය සිතාරය හැඬැවුණා. කවි සින්දු කියැවුණා. අම්මා මේවා ගෙදරදි නිහඬ කරගත්තෙ මා වෛද්‍යවරයෙක්, ඉංජිනේරුවෙක් කරන්න හිතා සිටි නිසයි. ඒත් ටිකින් ටික මා කලාව පැත්තටම ඇදී යන බව තේරුම් ගත් අම්මා මට අත හිත දුන්නා.

අපේ පවුලෙ තිබුණා සිරිතක්. හැම මාසෙම විසිපස් වැනිදා හෝ විසිහය වැනිදා පවුලෙ සියලු දෙනා චිත්‍රපටියක් බලන්න යනවා. ඒක ඒ දවස්වලට දාගෙන තියෙන්නෙ තාත්තගෙ පඩි දවස නිසයි. මට මතකයි අපේ පවුලෙ කවුරුත් එකට බලපු පළමුවැනි චිත්‍රපටය ‘සංදේශය’. රාගම නිව්ජෙම් සිනමා ශාලාව. එදා හැඳින්වුවෙ ජෙම් සිනමා නමින්. මං ඇඳගෙන ගියෙ ජංගියක්. දැන් අපි පෙළට වාඩිවෙලා ඉන්නවා. විවේක කාලයේදි තාත්තා ලොකු ඔරේන්ජ් බාර්ලි බෝතලයක් ගෙනැවිත් අපට දුන්නා. මල්ලි අම්මාගෙ උකුලෙ නිදි. තාත්තා ටිකක් බීලා අම්මට දුන්නා. අම්මත් ටිකක් බීලා වැඩි කොටස මට. ටිකක් වෙලා යනකොට චිත්‍රපටිය පටන් ගත්තා. තවත් සුළු වේලාවකින් මට ඉවසන්න බෑ. සුළුදිය බරයි. මං තාත්තට කිව්වා. අම්මත් කලබල කළා පොඩිඑකා එළියට එක්ක යන්න කියලා.

ඒත් තාත්තා චිත්‍රපටිය රස විඳිමින් ඉන්න නිසාත් හැම දෙයක්ම සැහැල්ලුවට ගන්න නිසාත් මට කීවා එතැනම බිම වාඩිවෙලා සුළුදිය දාන්න කියලා. මාත් එහෙම කළා. මෙන්න මිනිත්තුවක් ගියේ නෑ. ඉදිරිපෙළ ආසන කලබල. ඒයි, ඒයි, මේ මොනවද ගලන්නෙ... කිය කියා මිනිස්සු ගෑ ගහනවා. අම්මා ලජ්ජාවෙන් ඇඹරෙනවා. තාත්තා උස්හඬින් කීවා මේ ඔරේන්ජ් බාර්ලි බෝතලයක් පෙරැළුණා කියලා. ඇයි අයිසෙ ඔරේන්ජ් බාර්ලි කොහොමද? මෙච්චර රස්නෙ... ඊළඟට ඇහුණෙ එහෙමයි. නිවාඩු කාලෙ පවුලෙ කට්ටිය එක්ක වන්දනා චාරිකාවක් යාම අම්මාගේ පුරුද්දක්. ඒ යනවිට කතරගම, අනුරාධපුරය, පොලොන්නරුව වැනි තැන්වලටත් ගෙන යනවා. අපේ අතීත මුතුන් මිත්තන්ගේ විස්මිත හැකියාව ගැන කියලා දෙනවා. ඇත්තටම ජාතිකාභිමානය දේශමාමකත්වය පිළිබඳව කුහුල අම්මගෙන් තමයි වැඩුණෙ.

පාසලේ ‘ස්පෝට්ස් මීට්’ වලට රාත්‍රියේ ක්‍රීඩා නිවාසෙ හදන්න අපට දවසක් ඉස්කෝලෙ ඉන්න සිද්ධ වුණා. අම්මා මේ වගේ දේවලට කැමැතියි. දරුවො සමාජශීලීවෙන්න ඕනෑ. ඇය නිතරම කීවා. හොඳට පැහැලා තිබුණු කෙහෙල් කැනක් පාසල් වත්ත ළඟ ගෙදරකට අයත් කපුවගෙවත්ත ඉඩමෙ තිබුණා. කොල්ලොත් එක්ක එක්කාසු වෙලා මේක ඒ රාත්‍රියෙම කපලා විකුණුවා.

මේක කොහොම හරි ඉඩම් හිමියාට ආරංචිවෙලා ස්කෝලෙට විතරක් නොවේ ගෙවල්වලටත් පැමිණිලි කළා. අම්මා බොහොම කේන්තියෙන් පහුවෙනිදා ස්කෝලෙට ආවා.

පුතේ හොරකම් හොඳ නෑ. උඹ ඇයි මේ වගේ දේවල් කළේ කියාගෙන. ඇය ආවේ කඳුළු පුරවාගෙනයි. එතුමිය හරිම නීතිගරුකයි. ඒත් පාසලේ මෝසෙස් පියතුමා කිව්ව කතාවට අම්මගේ කේන්තිය හිරු දුටු පිනි වගේ නැතිවුණා. ‘මේ ළමයින්ගෙ වයස, ඔවුන් නොතේරුම්කමට කරන දේවල්. මේකෙන් තරුණ ළමයි බලාපොරොත්තු වෙන්නෙ අනෙක් අය ඉදිරියෙ වීරත්වයක්. මේක හොරකමකට වඩා දරුවන්ගේ හිතුවක්කාරකමක් විතරයි. මං මේ ළමයව ඉංජිනේරුවරයෙක් කරනවා... පියතුමා කීවා. අම්මගෙ හිත සැනසුණා. ඒත් ඇය මට තදින් අවවාද කළා. මං පස්සෙ ස්කෝලෙ ශිෂ්‍ය නායකයෙක් වුණා. එදා ප්‍රදානෝත්සවය දවසෙ අම්මට වඳිනකොට අම්මා ඇඬුවා.

සමාජයෙ විනය රකින්න මට අම්මා පුරුදු කළේ දඬුවමින් නොවේ සංවේදී කඳුළින්. දවසක් අඹ කඩන්න ගිහින් ජස්ටින් කියලා කොල්ලෙක් අඹ නුදුන් නිසා මට ගලකින් ගැහුවා. මගේ නළලෙ ‘ගොජ ගොජ’ ගාලා ලේ ගලාගෙන ආවා. එතකොට මං හිටිය 7 – 8 වසරවල වගේ. මාව ඉක්මනට ගෙනිහින් බෙහෙත් දාලා ඒ ඩිස්පෙන්සරියෙන් අම්මා කෙළින්ම ගියේ ජස්ටින් ළඟට. බලනකොට ඒ ළමයාට පාසල් යන්න පොත්පත්වත් නෑ. අම්මා ඒ ළමයාගේ පරිසරය හඳුනාගත්තා. අනුකම්පා කළා. මගේ නළල පැලුවට නරක වචන මුකුත් කීවෙ නෑ. අවවාද නම් කළා.

අම්මා පොත්පත් පෑන් පැන්සල් අරන් දීලා දහම් කරුණු කියලා ජස්ටින්ව පාසල් ඇරියා.

මගේ අම්මා ඒ වගේ දයාවන්තයි. නමුත් උග්‍ර කතෝලික කාන්තාවක්. දේව සේවයටත් ගෙයින් ගෙට ගිහින් දහම් කීවා. මරියා හමුදාවේ සභාපතිනිය. හැම ඉරිදම පල්ලි යන එක නම් වරද්දන්නෙ නෑ. දැන් අවුරුදු 86 ක් වුණාට තවමත් තමන්ගෙ වැඩ හොඳින් කරගන්න පුළුවන්.

නායකත්වයට කැමැතියි. මැහුම් ගෙතුම් ඉවුම් පිහුම්වලටත් අතිදක්‍ෂයි. ඇය මල් වවන්නත් දක්‍ෂයි. තාත්තගේ මුදල් අරන් ගෙයක් දොරක් හරියට හදාගත්තෙ අම්මයි. 70 කලබල කලෙ ඇය අපව රක්‍ෂා කළේ පුදුම විදියට.මං ඒ කාලෙ එළවළු කොටුවක් වැව්වා. අම්මා තමයි උපදෙස් දෙන්නෙ. බණ්ඩක්කා, කරවිල, මිරිස්, මඤ්ඤෙක්කා, බතල මේ කොටුවෙ වැවුණා. මාමගේ කුඩා ප්‍රමාණයේ ‘හම්බර්’ බයිසිකලයෙන් තමයි මේවාට අවශ්‍ය පොහොර ආදිය ගෙනාවෙ. ඒ කාලෙ වගා සංග්‍රාමය බරටම. මිනිස්සු රෑට තම්බපු පාන් කන්න පෝලිම්වල. අම්මා මාව තමයි සමූපකාරයට පාන් පෝලිමට අරින්නෙ. මොන ජාති දාලා හරි පාන් ගෙදර ගේනවා. පාන් ගන්න බැරි දවසට මං වවපු බතල ටිකක් තම්බගන්නවා. අම්මා අපට නොකියා ස්වයංපෝෂිතව ජීවත්වෙන්ට කළ යුතු මාර්ගය පහදලා දුන්නා. ඒ අර්බුදකාරී වෙලාවෙ අම්මා අපව පාලනය කළෙ එහෙමයි.

හැබැයි ඉඩකඩක් ලැබුණාම ගෙදරින් පැනලා ගම්පහ ‘පබ්ලික්හෝල්’ එකේ චිත්‍රපටි බලනවා. ශත 55 ට ගැලරියෙ ගීතා, සූජීවා, සූකිරි කෙල්ල චිත්‍රපටි මුලින්ම බැලුවා. කොයිතරම් ඉදිරියෙන් සිට මා චිත්‍රපටි බැලුවාද කියන්නෙ මා ඒ චිත්‍රපටිවල රෝයි ද සිල්වා කියන නළුවා මහ පැතැලි නළුවෙක් විදියට දැක්කෙ. ඇයි හරහට දිගටනෙ ගැලරියට පෙනෙන්නෙ.

ඊළඟට අපේ සිනමා වීරයා ගාමිණි ෆොන්සේකාගේ චිත්‍රපට. හතරදෙනාම සූරයෝ, සූරයා සූරයාමයි, එදත් සූරයා අදත් සූරයා ගැලරියෙ ඉදන් බැලුවා. මේවා දැනගත්තාම අම්මා හිනාවුණා විතරයි. ‘වැලිකතර’ බලලා ඇවිත් ගාමිණි ‘ඉමිටේට්’ කළා. ‘චණ්ඩියා’ දෙවැනි වතාවේ ප්‍රදර්ශනය බැලුවා. දැන් නළු පිස්සුව ලොකුවටම. අම්මා මේකට උදව් කළේ ඇත්ත තේරුම්ගෙනයි.

මං මුල්වරට 1979 දි කේ.බී. හේරත් රචනා කළ සේනක පෙරේරා නිර්මාණය කළ ඉල්ලීස ජාතකයෙ ‘දොරටුපාලයා’ ලෙස රඟපෑවා. තලගොල්ල විද්‍යාලයෙ රඟදැක්වුණෙ. ඒ කාලෙ කේ.බී. හේරත් සාරානන්දෙ ගුරුවරයෙක්. 1978 දි මහාචාර්ය නෝබට් ජේ. මයර් ගේ නාට්‍ය පාඨමාලාව සුදර්ශියෙදි හැදෑරුවා. ජයන්ත, කමල්, ජූඩ් ශ්‍රීමාල් අපේ පන්තියෙ හිටියෙ. අම්මා දොරටුපාල රංගනය දැකලයි මේවාට යන්න අවසර දුන්නෙ.

1979 ගම්පහ දිස්ත්‍රික් නාට්‍ය උළෙළේ නාට්‍ය කීපයක් තිබුණ. ජැකා හැදුවෙ ‘ලෝ දිය’. අජිත් මෙන්ඩිස් මගේ මල්ලි ‘දේශසීමා’ හැදුවා. ජයන්ත තමයි නාට්‍ය උලෙළේ හොඳම සහාය නළුවා. සිළුමිණ ප්‍රධාන කර්තෘ කසුරිත් නාට්‍යයක් හදලා තිබුණා. ‘සෙල්ලම් බත්’ කියලා ළමා නාට්‍යයක්. එදා හොඳම නළුවො දෙන්නෙක් තේරුණා. එක ජැක්සන් දෙක මම.

මගේ ගමන් මඟ දිහා බලලා අම්මා ආසාවෙන් ආශිර්වාද කළා. ඊට පස්සෙ ‘සාගරයක් මැද’ චිත්‍රපටියේ කමල්ටත්, මටත්, ජයන්තටත් රඟපාන්න අවස්ථාව ලැබුණා. මගේ සිනමා වීරයාගෙ චිත්‍රපටයෙ රඟපාන්න ලැබුණ එක මට මහා සතුටක්.

අම්මත් කිව්වෙ ගාමිණි ෆොන්සේකා කියන්නෙ සිනමා විශ්ව විද්‍යාලයයක්. ඒකෙ ඉගෙන ගන්න කියලයි. මං බය නැතිව ඒ ගමන ආවා. ගාමිණි මිය යන්ඩ ටික කලකට පෙර මට කලා ලොවේ රසවතුන් පිරි වෙලාවක මෙහෙම කීවා.

තමුන්ට හොඳ අනාගතයක් තිබෙන බව මම එදා කීවා. අද ඒක සැබෑවෙලා. මං ඔයාට කියන්නෙ ශි‍්‍රයන්ත කියලා නොවේ. බෝගල සවුන්දිරිස් කියලා... එතුමා කී වචන මං මගේ අම්මටත් ඇවිත් කීවා. ඇය සවුන්දිරිස් ගැන සිහින මැව්වා. මගේ රංගනයක් දුටු හැම වෙලාවෙම ඇය කීව වචනය හරියට තාත්තා වගේ කියලයි.

සවුන්දිරිස් සම්මානය එක්තරා උලෙළකදි අහිමි වූ වෙලාවෙ අම්මා මගෙන් ඇහුවෙ පුතේ උඹේ හිත රිදුණද? කියලයි. කෙටි වචන ඇය කතා කළේ. ඒවා හරිම හැඟුම්බරයි. ඇය මා ගැනයි මල්ලී ගැනයි හැමදාම මෙහෙම කිව්වා. මං ඇත්තු වගෙ පුත්තු හැදුවා. ඒ අය සමාජයට වැඩක් කරනවා නම් ඒක මට සතුටක් කියලයි.

ඡායා - විමල් කරුණාතිලක