කලාවේ පුළුල් අර්ථය ගිලිහිලා- පරමාර්ථයන් සීමාවෙලා

Author: Patrick Fernando
Source: Diyasa
Date: 2007



- එච්. ඒ. පෙරේරා දියැස සමග 2007දී

• යළි ගොඩනැගෙමින් පවතින යුදවාදී වටපිටාව පිළිබඳව කලාකරුවකු ලෙස ඔබගේ අදහස?

යුදවාදී වටපිටාව යනුවෙන් පැවසීමෙන්ම පෙන්නුම් කෙරෙන්නේ මෙය මතුපිට විග‍්‍රහයකට පමණක් සීමා වී ඇති බවයි. මේ මතුපිට පෙනෙන තත්වයට එහා ගිය විග‍්‍රහයක් තියෙනවා. අපි විසඳුම් සොයන්නේ අපිට මතුපිටින් පෙනෙන තත්වයට පමණයි. පාලන රාමු, ව්‍යුහයන් වෙනස් වීම් ආදිය ගැන අපි කතා කරනවා. ති‍්‍රකෝණයක් ලෙස මෙය සැළකුවහොත් පතුලේ කොන් දෙකක් තියෙනවා. එකක් සමාජ ව්‍යුහයන්. අනෙක සංස්කෘතිකමය ලක්‍ෂණයන්. බොහෝ විට සමාජ සංවාදයට ලක්වන්නේ මතුපිටට පැමිණි තත්වය පිළිබඳවයි.

කොහොමද සාමය ඇති කරන්නේ? සාමය කියන්නේ මොකක්ද? එය සකි‍්‍රය විය හැකියි. නැත්නම් අකි‍්‍රය විය හැකියි. ලෝක ප‍්‍රජාව බල කරන නිසා නැත්නම් එල්.ටී.ටී.ඊ. ය බලකරන නිසා, එසේත් නැතිනම් බෝම්බ පිපිරෙන නිසා තමන්ගේ පාඩුවේ සිටීමට නම් විසඳුම් සොයන්නේ එතන තියෙන්නේ අකි‍්‍රය සාමයක්.

සකි‍්‍රය සාමය කියන්නේ සියලූ මිනිස් ප‍්‍රජාවන් එකට ජීවත් වීමයි. කපිල කුමාර කාලිංගගේ ටෙලි නාට්‍යයක මා රඟපාපු එක් චරිතයක මෙහෙම දෙබසක් තිබුණා. ‘‘මිනිස් සබඳතාවයන් තරම් සුන්දර දෙයක් මේ විශ්වයේම තියෙනවාද?’’ ඉස්සර එහෙම තිබුණා. අනෙක් ජනවර්ගයක් සමග ‘ගනු දෙනුවක්’, ‘බැඳීමක්’ අපිට තිබුණා. විවිධ සංස්කෘතීන්වල එකතුවක් කියන්නේ සියලූ ජාතීන් එකිනෙකාට බැඳ තබනා දෙයක්. එය අති සුන්දරයි. පවතින ගැටුම් කාරීත්වයට විසඳුම් සොයන්නට වෙන්නේ මේ අවබෝධයත් සමගයි. දෙපාර්ශවයම තම න්‍යාය පත‍්‍රයන්ට අනුව මිනිසුන් තුළ වෛරය වපුරනවා. ඒ වෛරය එකතු වෙලා එකතු වෙලා අවසානයේ පිපිරීයාම තමයි අවසානයේ යුද ගැටුමක් බවට පත් වන්නේ. අභ්‍යන්තර යුද ගැටුමක් ජාත්‍යන්තර මැදිහත්වීමකින් හෝ ගිවිසුම්වලින් හෝ නොඑසේනම් දෙපාර්ශවයේ ඉහළ මට්ටමේ අයගේ එකතුවකින් හෝ සමනය කරන්න බැහැ. හදවත් තුළ ගොඩ ගැසී තිබෙන වෛරය ගිනි කඳු වගෙයි. මතුපිටින් සමතයට පත්වුණාට සැබෑ සාමයක් ඇති වන්නේ නැහැ. එකිනෙකා සැබෑවටම හදවත්වලින් සම්බන්ධ විය යුතුයි.

කලාවට, සාහිත්‍යයට බොහෝ දේ කළ හැකියි. නමුත් ඒ දේ සිදුවෙලා නැහැ. ඒ නිසාම තමයි මේ විනාශය වෙලා තියෙන්නේ. වැරැද්දක් වුණා තමයි. නමුත් ඒ තත්ත්වය වෙනස් කිරීමට කවුරුන් හෝ මැදිහත්විය යුතුයි. සම්මුතීන්වලට පැමිණිය යුතුයි. නමුත් සම්මුතීන්වලින් මේ වෙනස ඇති කරන්න බැහැ.

• ජනකරලියේදී ඔබ දමිළ හා සිංහල නාට්‍ය ශිල්පීන් සමග එකට වැඩ කළා. ඒ වගේම තමයි සිංහල හා දමිළ ප‍්‍රදේශවලත් මෙම නාට්‍ය මාලාව පෙන්වනු ලැබුවා. මෙම ජනවාර්ගික සහයෝගීතාවය ඇසුරින් ඔබ ලබපු අත්දැකීම් කවරේද?

සිංහල හා දමිළ ජනවාර්ගික නාට්‍ය කණ්ඩායමක් ඇති කිරීමේදී අපි ඒ සඳහා නිර්මාණ ශිල්පීන් බඳවා ගැනීමට පුවත්පත් දැන්වීම් ප‍්‍රසිද්ධ කළා. සිංහල තරුණ තරුණියන් 100-200 ක් ආවා. නමුත් එක දමිළ තරුණයෙක් හෝ තරුණියක් ආවේ නැහැ. ඒක පුදුම වෙන්න දෙයක් නෙමෙයි. අපි ජාතීන් වශයෙන් බෙදී අවසන්. ඒ තුළ අපි එකිනෙකාව අවිශ්වාස කරනවා. ඔවුන්ට සිංහල ජාතිය පිළිබඳව අත්දැකීම් එක්ක බලද්දි සිංහල පිරිසක් කරන කාර්යයකට පැමිණීමට සැකයක් ඇති. දමිළ දෙමාපියන් තම දරුවන්ව එවන්න බයයි. මේ අර්බුදයට මැදිහත් වුණේ අපිට හිතවත් දමිළ කලාකරුවන් කිහිප දෙනෙක්. ති‍්‍රකුණාමලයේ විල්වරත්නම් කවියාගෙන් දෙමාපියෝ විමසා තිබුණා මෙයට දරුවෝ යැව්වාට ප‍්‍රශ්නයක් නැතිද යන වග. වව්නියාව, යාපනය ආදී ප‍්‍රදේශවලත් මේ ආකාරයෙන්ම අපි සම්බන්ධතා ගොඩ නගා ගත්තා. වතුකරයෙනුත් දමිළ දරුවෝ සහභාගි වුණා. නමුත් මුස්ලිම් දරුවෝ සහභාගි කර ගන්න ගත් උත්සාහය අසාර්ථක වුණා.

පසුව මේ සියල්ලන්ම එකට කටයුතු කරද්දී ගැටුම් ඇති වුණා. දෙපාර්ශවයටම, දෙපාර්ශවය නිසි පරිදි අවබෝධ කර ගන්න බැරි වුණා. සමාජයේ තියෙන ගැටුම ඔවුන් අතරිනුත් මතුවුණා. නමුත් අපි අපේ උත්සාහය අත් නොහැර මේ තරුණ පිරිසට කරුණු කාරණා පැහැදිලි කර දුන්නා. ඔවුන් විසින්ම මේ අර්බුදය තේරුම් ගන්න තැනට කාලය සමග අප විසඳුම් ගෙනාවා. භාෂා අවබෝධය තමයි දුරස්ථභාවයට හා අනෙක් සියලූ ගැටුම්වලට හේතු වුණේ. නමුත් පසුව ඔවුන් සියලූ දෙනා දැඩි මිත‍්‍රත්වයකින් හා සහෝදරත්වයකින් බැඳුනා. හොඳම යහළුවා හා යෙහෙළිය වුණේ අන් ජාතියක කෙනෙක්.

• පවතින ජනවාර්ගික අර්බුදය හරහා මුදා හැරෙන සමාජ ඛේදවාචකයන් අප අත් විඳිනවා. සිංහල කලාකරුවන්ගේ නිර්මාණයන් තුළින් ප‍්‍රමාණවත් ලෙස මේ තත්වය ප‍්‍රතිනිර්මාණය වීමක් දකින්නට ලැබෙන්නේ නැහැ. මෙයට හේතුව කුමක් විය හැකිද?

ජාතිකත්වය කියන දෙය සිංහල කලාවට යම් උරුමයක් තිබෙනවා. ඉතිහාසයේදී ඉංගී‍්‍රසි අධිරාජ්‍යවාදයට විරුද්ධව කලාව භාවිතා වෙලා තියෙනවා. නමුත් ජාතිකත්වය කියන එකේ සීමාවන් හැකිලී ගොස් අද වන විට එය ජාතිවාදය නොඑසේ නම් සිංහල මතවාදයට පමණක් සීමාවෙලා තියෙනවා.

ඉංගී‍්‍රසි අධිරාජ්‍යවාදයට එරෙහිව ජාතිකත්වය තුළ ශී‍්‍ර ලාංකිකත්වය නැමති පුළුල් අර්ථය ගැබ්ව තිබුණා. වර්තමානයේදී මේ තත්වය එසේ නොවෙයි. එකිනෙකා මුහුණ දෙන ගැටළු ඔස්සේ ලබන අත්දැකීම් මතයි අද දවසේ තම සමාජ මතවාදයන් නිර්මාණය වන්නේ. ඇතැම් සිංහල කලාකරුවෝ ඔවුන්ගේ නිර්මාණ හරහා මතු කරන්නේ සිංහල ජාතිවාදීත්වය පදනම් වූ නිර්මාණයන්. ඇතැම් කලාකරුවෝ ජනකරළියට පවා සහය දෙන්නේ නැහැ. එයට හේතුව ඔවුන් දරණ ජාතිවාදී ස්ථාවරය. සමහර කලාකරුවෝ වෙනත් ජාතියක අයට පහරදීමටත් තම කලා නිර්මාණ භාවිතයන් යොදා ගන්නවා. මෙය ඉතා නින්දාසහගත තත්වයට පත්වූ අවස්ථාවන්ද තිබෙනවා.මේ අර්බුදයට කලාව හරහා විසඳුම් සෙවීමේදී මුහුණ දෙන අනෙක් ප‍්‍රශ්නය තමයි කලාව හා ජනතාව අතර ඇති දුරස්තභාවය හා සීමාවන්. ජනතාවගෙන් අද කලාව ඈත් වෙලා. අගනුවරට සීමාවෙලා. ඒ ඔස්සේ හුදකලාවක් ගොඩනැගිලා තියෙන්නේ. බොහෝදෙනා සම්භාව්‍ය කියන්නේ මේකට. කලාවේ පුළුල් අර්ථය ගිලිහිලා කලාවේ පරමාර්ථයන් සීමාවෙලා. නවක කලාකරුවෝ හිතන්නේ කලාවේ එකම අරමුණ සම්මාන ගැනීම පමණක් බවයි. මේ සීමිත මනස තුළ ජාතිවාදය වැපිරීමට තිබෙන ඉඩ ප‍්‍රස්ථාවන් අධිකයි. කලාකරුවෝ කටයුතු කරන්නේ පටු අරමුණු තුළ. ජාතිකවාදීත්වය අවම වශයෙන් පුද්ගල අරමුණුවලින් එහා ගිය එකක් විය යුතුයි. නමුත් වර්තමානයේදී කලාවේ කි‍්‍රයාකාරීත්වය එසේ නොවෙයි.

• අධිරාජ්‍යවාදයට එරෙහි තම අරගලයේදී ඉන්දීය ජනතාව කටයුතු කළේ ඉන්දියානු හැඟීමෙන් මිස ජාතීන් හෝ ආගමික වශයෙන් නොවේ. නමුත් ශී‍්‍ර ලංකාවට නිදහස ගැනීමේදී මේ ජාතීන් අතර ඒකාබද්ධතාවය දක්නට ලැබුණේ නැහැ. මේ අර්බුදයේ මූලාරම්භය එම වාර්ගික බෙදීමේ ආරම්භය බව පවසනු ලැබුවහොත්?

අධිරාජ්‍ය විරෝධී අරගලයේදී සීමිත දේශපාලන එකතුවක් දක්නට ලැබුණා කලා ක්ෂේත‍්‍රයේදී. එදා සන්නිවේදනය බිම් මට්ටමට පැතිරී තිබුණේ නැහැ. මා හිතන්නේ ඉතිහාසයේදී සිංහල හා දෙමළ කලාකාරයෝ වෙන් වීමට එයත් එක් හේතුවක් යම් එකතුවක් ඇතිවුණේ විශ්ව විද්‍යාල මට්ටමින් පමණයි. නමුත් පසු කාලීනව යම් යම් සබඳතා ගොඩනැගුනා. මෑතක සිට දෙමළ සහ සිංහල කලාකාරයෝ එකට එකතුව කටයුතු කළ යුතු යැයි කියන ප‍්‍රවණතාවය මතුවෙමින් තිබෙනවා. මේක ශක්තිමත් විය යුතුයි.

මා හිතන්නේ මෙහිදී යම් බාධාවක් තිබෙනවා. දෙපාර්ශවයටම තර්ජනයක් එල්ලවෙනවා. විශේෂයෙන්ම යුද විරෝධී පාර්ශවයන්ට. අපි තේරුම් ගත යුතුයි අපි මහා විනාශයකට ගමන් කරමින් සිටින වග. ඒක ජීවිත විනාශයක් පමණක් නොවෙයි. ඊ ළඟ පරම්පරාවම වහල්ලූ බවට පත්වෙන මහා ඛේදවාචකයක් තමයි මේ සිදුවෙමින් තියෙන්නේ. මේ දැවැන්ත සමාජ ඛේදවාචකය පිළිබඳව ජනතාව දැනුවත් කිරීම උදෙසා කලා මාධ්‍යයෙහි ඇති දායකත්වය ඉතා අවම බවයි මගේ හැඟීම. විශේෂයෙන්ම වේදිකා නාට්‍ය ක්ෂේත‍්‍රයෙහි මේ අඩුව වර්තමානයේදී ඉතා පැහැදිලිව දක්නට ලැබෙනවා. මේ තත්ත්වයෙහි වෙනසක් ඇති කිරීමට අර්බුදය පිළිබඳ සංවේදී කලාකරුවන් නිර්මාණ හිඩැස පිරවීමට කටයුතු නොකරන්නේ ඇයි?

මේක සංකීර්ණ තත්වයක්. ඉන්දියානු අරගලයේදී කලාකරුවෝ එක්රැස් කිරීමේ මහා ව්‍යාපාරයක් තිබුණා. ඒ හරහා ගැඹුරු දේශපාලන කතිකාවක් ඇතිවුණා. කලාකරුවෝ සහ සමාජ ව්‍යාපාර අතර ඇති සහසම්බන්ධතාවයද මේ අර්බුදය තීව‍්‍ර වීම කෙරෙහි බලපා තිබෙනවා. සමාජ ව්‍යාපාර සහ කලාකරුවෝ අතර අන්තර් සහයෝගයක් අත්‍යවශ්‍යයයි. ඉස්සර නාට්‍යවල සමාජ ඛේදවාචකයන් පිළිබඳ කතිකාවක් තිබුණා. දැන් එහෙම නැහැ. මාර්කට් එකට ගැළපෙන දෙයක් තමයි සිදුවන්නේ. නාට්‍යයට පමණක් නොවෙයි මේක හැම මාධ්‍යයකටම පොදුයි. ජාතික ප‍්‍රශ්නය පිළිබඳව කතා කරන්නේ මිනිසුන්ගේ හැඟීම් ඇවිස්සීමට පමණයි. මේක බරපතල දෙයක්. අද බුද්ධිමය සංවාදයක් ඇත්තේම නැහැ.

[සංවාද සටහන- පැටි‍්‍රක් ප‍්‍රනාන්දු- මෙම සංවාදය දියැස මාසික සගරාව වෙනුවෙන් පැට්‍රික් ප්‍රනාන්දු සහෝදරයා විසින් 2007 අවසාන කාර්තුවේදී සිදු කරනු ලැබූවෙකි.]